یکی از نکات مهمی که در زمان خرید و یا ساخت و ساز به ذهن شما مخاطب گرامی خواهد رسید محاسبه وزن آهن آلات مصرفی می باشد. در مقاله زیر به بررسی نحوه محاسبه ز اعم از میلگرد و تیرآهن خواهیم پرداخت. در این خصوص آهن آلات مصرفی را به سه بخشمیلگرد ، کارهای فولادی سنگین و کارهای فولادی سبک تقسیم می کنیم.
برای به دست آوردن وزن میلگرد از جداول استاندارد که مشخصات فنی میلگرد ها در آن وجود دارد محاسبه می شود.
همان طور که در مقاله محاسبه هزینه ساخت هر متر مربع واحد مسکونی (محاسبات میلگرد ساختمان) تقدیم حضورتان شد:
در کارخانه معمولا هر شاخه میلگرد به طول ۱۲ متر تولید می شود.
میلگرد ها معمولا به سه نوع دسته بندی می شوند:
۱ ساده (AI) Ø
آجدار (AII) Φ
آجدار پیچیده (AIII) Φ
برای مثال اگر بخواهیم وزن میلگردی به طول ۶ متر از نوع Φ۱۶ را به دست آوریم:
وزن میلگرد = ۱× ۶ × ۱/۵۸ = ۹/۴۸ Kg
جدول زیر استاندارد میلگرد های ساختمانی را نمایش می دهد:
در صورتی که به جدول فوق دسترسی نداشتیم برای به دست آوردن G (وزن مخصوص) می توانیم از فرمول زیر استفاده نماییم:
طول خالص آرماتوربندی x
طول ناحیه مورد نظر x ´
خم آرماتور a
همپوشانی (اورلپ) b
پوشش بتن (کاور) c
X = x ´ – ۲c + 2a + b
X = x ´ + b – ۲(c – a)
تعداد خاموت ها n
فواصل خاموت ها x
طول تیر یا ستون L
N = (L ÷ X ) + 1
طول آرماتور زیکزاک L
ضخامت بتن ریزی سقف a
ضخامت سقف d
ضخامت بتن پاشنه تیرچه c
فاصله آرماتور فشاری تا آرماتور کششی h
فاصله آرماتور فشاری تا روی بلوک b
طول هر قسمت مورب آرماتور زیکزاک z
گام آرماتور برشی g
تعداد آرماتور مورب n
طول آرماتور اوتکا دو طرفه L
عرض تیر a
ضخامت تیر b
کاور c
ضخامت بتن پاشنه تیرچه p
ارتفاع آویز h
طول آرماتور اوتکا بر روی عرض تیر L1
طول آرماتور اوتکا با خم آن بر روی تیرچه L2
طول مورب آرماتور اوتکا y
فولاد منظور شده در این بخش فولاد نرم معمولی مانند St37 است
منظور از تیرریزی ساده، آن است که پروفیل بریده شده در صورت نیاز به یکدیگر متصل شوند و بدون جوشکاری در محل تکیه گاه در جای خود نصب شوند.
منظور از خرپا سازه ای است که اتصال اعضای آن به یکدیگر، با واسطه ورق (gasset plate) تامین شده باشد و تیر یا ستون مشبک به سازه ای اطلاق می شود که اتصال اعضای آن، بدون واسطه ورق تامین شده باشد.
منظور از دهانه خرپا، فاصله محور تا محور دو تکیه گاه متوالی آن است.
واحد اندازه گیری برای کارهای فولادی سنگین (کیلوگرم) است که وزن کار براساس جدول استاندارد که مشخصات فنی آهن آلات موجود در بازار در آن وجود دارد محاسبه می شود.
تمامی پروفیل های : تیرآهن نیم پهن I (IPE)، تیرآهن باریک I (INP)، تیرآهن عریض I (IPB)، تیرآهن عریض I (نوع سبک)، (IPBL)، ناودانی (U)، پروفیل نبشی دو طرف مساوی (L)، پروفیل نبشی با لبه های نامساوی (L)، سپری (T) و قوطی چهارگوش که هر متر آن در جدول اشتال وزن مخصوص دارد، برای متره آن کافی است طول پروفیل را در تعداد آن و سپس در وزن مخصوص خود ضرب کرد:
برای تعیین وزن انواع پلیت ها به اشکال مختلف ابتدا باید حجم آن ها را به دست آورد سپس حجم را در وزن مخصوص فولاد نرم ضرب نماییم:
۱ – صفحه ستون ها که معمولا مربع یا مستطیل هستند
۲ – سخت کننده های پای ستون ها که معمولا اشکال زیر را دارند:
۳ – قیدهای اتصال دهنده تیرآهن ها، ناودانی ها و سپری ها و نبشی های دوبل که این قیدها به صورت مستطیل شکل هستند.
۴ – پلیت های ناحیه اتصال پل به ستون که معمولا مستطیلی شکل هستند
۵ – پلیت های تقویت ستون ها که معمولا مستطیلی شکل هستند
۶ – پلیت ناحیه جان پل های زنبوری که معمولا مستطیلی شکل هستند
۷ – پلیت تقویت جان و یا بال پل ها که معمولا مستطیلی شکل هستند
۸ – پلیت لازم برای ساخت اتصال صلب (گیردار) که معمولا مستطیلی شکل هستند
۹ – پلیت لازم برای اتصال تیر شمشیری راه پله به پل که شمشیری راه پله به آن وارد می شود که معمولا مستطیلی شکل هستند
۱۰ – پلیت تقویت قسمت خم تیر شمشیری راه پله که معمولا مستطیلی شکل هستند
۱۱ – پلیت های مربع – مستطیل و اشکال هندسی دیگر که برای اتصالات بادبند به کار می رود
۱۲ – پلیت های لازم به عنوان نشیمن پل ها که معمولا مستطیلی هستند
۱۳ – لچکی های لازم در یک اتصال مفصلی یا گیردار که معمولا به شکل مثلث هستند.
وزن بیس پلیت = [ ۰٫۶ × ۰٫۶۰ × ۰٫۰۲] (m3) × [ (۷۸۵۰) وزن مخصوص فولاد نرم] (kg/m3) = 56.52 kg
تذکر : (m0.06 = طول و عرض بیس پلیت) ( m0.02 = ضخامت بیس پلیت)
وزن پلیت = [ ۰٫۵۰ × ۰٫۳۰ × ۰٫۰۱] (m3) × [(۷۸۵۰ وزن مخصوص فولاد نرم] )kg/m3) = 11.775 kg
تذکر: (۰٫۵۰ = طول پلیت) (۰٫۳۰ = عرض پلیت) (۰٫۰۱ = ضخامت پلیت)
وزن ورق تقویتی = [ ۰٫۷۰ × ۰٫۲۵ × ۰٫۰۱] (m3) × [ (۷۸۵۰ وزن مخصوص فولاد نرم] )kg/m3) = 13.737 kg
تذکر: (۰٫۰۷ = طول ورق) ( ۰٫۲۵ = عرض ورق) (۰٫۰۱ = ضخامت ورق)
وزن بست = [۰٫۲۰ × ۰٫۱۱ × ۰٫۰۰۸] (m3) × [ (۷۸۵۰) وزن مخصوص فولاد نرم] = ۱٫۳۸۱ kg
تذکر: (۰٫۲ = طول بست) (۰٫۱۱ = عرض بست) ( ۰٫۰۰۸ = ضخامت بست)
وزن لچکی = [ ۰٫۰۱ × (۲ ÷ ( ۰٫۱۵ × ۰٫۱۵ )) ] (m3) × [ (۷۸۵۰) وزن مخصوص فولاد نرم] (kg/m3) = 0.883 kg
تذکر ( ۲ ÷ ( ۰٫۱۵ × ۰٫۱۵ ) = مساحت لچکی) ( ۰٫۰۱ = ضخامت لچکی)
وزن پلیت = [ ۰٫۰۱ × ( ۲ ÷ ( ۰٫۲۵ + ۰٫۳۵ ) )+ (۰٫۱ × ۰٫۳۵)] × ۰٫۰۱ (m3) × [ ( ۷۸۵۰)] (kg/m3) = 5.10 kg
تذکر: ( ۰٫۰۱ × ( ۲ ÷ ( ۰٫۲۵ + ۰٫۳۵ ) ) = مساحت ذوزنقه) ((۰٫۳۵ × ۰٫۱) = مساحت مستطیل) ( ۰٫۰۱ = ضخامت پلیت)
وزن پلیت = [ ۰٫۱۵ × ( ۲ ÷ ( ۰٫۱۵ + ۰٫۰۵ )) + ( ۰٫۱ × ۰٫۱۵)] × ۰٫۰۱ (m3) × [ (۷۸۵۰)] (kg/m3) = 2.355 kg
تذکر ( ۰٫۱۵ × ( ۲ ÷ ( ۰٫۱۵ + ۰٫۰۵ )) = مساحت ذوزنقه) ( ۰٫۱۵ × ۰٫۱۰) = مساحت مستطیل) ( ۰٫۰۱ = ضخامت پلیت)
وزن تیرآهن IPE = [12] (m) × [ ( ۲۲٫۴۰ ) = وزن مخصوص IPE20 از جدول اشتال] (kg/m) = 268.80
وزن تیرآهن IPE = [6] (m) × [ (۱۸٫۸) = وزن مخصوص IPE18 از جدول اشتال] (kg/m) = 112.8 kg
وزن تیرآهن دوبل IPE = [2 × ۱۲] (m) × [ (۱۸٫۸) = وزن مخصوص IPE18 از جدول اشتال ] (kg/m) = 451.20 kg
تذکر: در محاسبه وزن تیرآهن دوبل فوق، وزن ورق تقویتی محاسبه نشده است)
وزن تیرآهن لانه زنبوری CPE = [10] (m) × [ (۱۰٫۳۳) = وزن مخصوص CPE18] (kg/m) = 103.30 kg
وزن مخصوص تیرآهن لانه زنبوری در جدول اشتال
وزن نبشی دو طرف مساوی (L) = [0.30] (m) × [ (۱۰۰ × ۱۰) وزن مخصوص نبشی = (۱۵٫۱۰)] (kg/m) = 4.53 kg
جدول وزن مخصوص نبشی
وزن نبشی با لبه های نامساوی (L) = [0.35] (m) × [( ۱۰۰ × ۵۰ × ۸) وزن مخصوص نبشی = (۸٫۹۹)] (kg/m) = 3.146 kg
وزن ناودانی (UNP) = [12] (m) × [(۲۵٫۳۰ = وزن مخصوص UNP20 از جدول اشتال) (kg/m) = 303.60 kg
وزن ناودانی دوبل (۲UNP) = [2 × ۶] (m) × [ (۲۲) وزن مخصوص UNP18 از جدول اشتال ] (kg/m) = 264 kg
در محاسبه وزن ناودانی دوبل فوق وزن ورق تقویتی محاسبه نشده است.
وزن سپری TE = [12] (m) × [ (۱۰٫۷۰) = وزن مخصوص TE80 از جدول اشتال] (kg/m) = 128.40 kg
وزن سپری (TB) = [12] (m) × [ (۹٫۴۳) وزن مخصوص TB50 از جدول اشتال) (kg/m) = 113.04 kg
کارهای فولادی سبک
برای اندازه گیری اوزان در و پنجره های ساخته شده از پروفیل های توخالی (قوطی) می توان از وزن های حاصل از جداول مربوط استفاده نمود و در صورت در دسترس نبودن این جداول، می توان با به دست آوردن حجم پروفیل مورد نظر و ضرب آن در طول و سپس در وزن مخصوص فولاد نرم (۷۸۵۰) مقدار وزن را به دست آورد.
در ادامه چند مثال برای وزن محصولات فولادی سبک آورده خواهد شد:
محاسبه مقدار رابیتس برای سقف کاذب پارکینگ با ابعاد ۱۲ × ۲۷٫۵۰ متر
یا به طور مثال به منظور ساخت چهارچوب یک پنجره مطابق شکل زیر از قوطی ۳۰ × ۶۰ میلی متر به ضخامت ۲ میلی متر استفاده شده است. اگر بخواهیم وزن قاب این پنجره را به دست آوریم با توجه به اینکه شاخک های اتصال به طول ۱۰ سانتی متر از قوطی ۳۰ × ۶۰ میلی متر می باشد.
نحوه به دست آوردن طول قوطی (۶۰ × ۳۰) میلی متر- افقی
افقی – میلی متر (۳۰ × ۶۰) طول قوطی = ۱٫۲ – ۲ (۰٫۰۳) = ۱٫۱۴ m
۰٫۰۳ = عرض قوطی